Yüksek okullarda ders kitabı olarak okutulmak üzere yazılan tarihin ilk cildi Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan III. Murad devrinin sonuna kadar (1003/1595), ikinci cilt ise bu tarihten 1272/1856 yılına kadarki olayları içerir. Birinci babda “Tesis ve Tezelzül” başlığı altında Osman Gazi’den (ö. 726/1326) Anqara savaşı (804/ 1402) sonuna; ikinci babda “İntibah ve Teyid” başlığı altında Anqara savaşından II. Bayezid dönemi sonuna (918/1512); üçüncü babda ise “Şükûh ve İkbal” başlığı altında I. Selim döneminden (918/1512) III. Murad dönemi sonuna (1003/1595) kadarki siyasi gelişmeler ele alınmıştır. Dördüncü babda “Teşkilat ve Nizamat-ı Kadime, Derece-i Maarif ve Sanayi” başlığı altında önce siyasi gelişmelerin kısa bir değerlendirmesi yapılmış, daha sonra da “İdare-i Merkeziye, Divan-ı Hümayun, Mülkiye, İlmiye, Kalemiye ve Seyfiye, Kapıkulu Ocakları, Feodalite ve İdare-i Arazi” konularından sonra “Teşkilat-i İdareye ve Erkan-ı Devlete Bir Nazar” başlığı ile genel bir değerlendirmeye yer verilmiştir. Bundan sonra ise “Ulum ve Edebiyat ve Sanayi-i Nefise, Servet ve Ticaret ve Hırfet ile Eyalat” konuları ele alınmıştır.

İkinci ciltte bulunan beşinci babda “Tevakkuf ve Teşettüt” başlığı altında III. Mehmed döneminden (1003/1595) IV. Mehmed dönemine (1058/1648) kadarki; altıncı babda Köprülüler devrindeki (1066-87/1656-76) ve yedinci babda Fazıl Ahmed Paşa’nın ölümünden (1087/1676) III. Selim dönemi sonuna (1223/1808) kadarki siyasi gelişmeler ele alınmıştır. Sekizinci babda ortaçağ ve yeniçağ Avrupasında meydana gelen olaylar ve bunların sonuçları ele alınmıştır. Dokuzuncu bab “Teceddüdat ve Terakkiyat” başlığını taşır ve tarihi 1203/1789’dan 1272/1856 yılına kadar getirir. İkinci cildin sonunda “nizamat-ı kadimenin” nasıl bozulduğuna ve “teşkilat-ı ahireye” dair iki ek vardır.

Onuncu babda “Tekmile-i Salise” başlığı altında ele alınan bölümde; Avrupa tarihi (Fransız ihtilali ve sonrasındaki gelişmeler, Kutsal İttifak, Viyana kongresi, 1830 ve 1848 ihtilalleri, İtalyan ve Alman birliklerinin kurulması, İngiliz-Çin afyon savaşı, Amerikan iç savaşı ve 19. yüzyılda Avrupa’daki teknik buluşlar vb.) ile 19.yüzyılda Osmanlı Devleti’nde yapılan ıslahatlar ele alınmıştır. A.Ş. önsözde olayların tarih sayılması için üstünden en azından 30 yıl geçmiş olması gerektiğini söylese de, bu kısımda siyasi olaylara son verdiğini söylediği 1272/1856 yılından sonraki gelişmelere değinmiştir.

A.Ş. bu eserinin birinci cildinde, okullar için ders kitabı yazılırken en fazla tarih konusunda zorluk çekildiğini, özet bilginin tarihten beklenen faydayı sağlayamayacağını, ayrıntılara girmenin de bir fayda sağlayamayacağını belirterek Ibn Haldun’un tarih biliminde bir çığır açmış olduğunu ifade etmektedir. A.Ş.’e göre olayların yalnız oluşumunu anlatmakla yetinilmemeli, sebepleri ve sonuçları da araştırılarak olayların özü kavranmalı ve meydana gelen olaylardan gelecekte olabilecek olayları anlamaya çalışılmalıdır ki, tarih eğitiminden beklenen amaç budur.

A.Ş.’in 1917-18 yıllarında Sabah ve 1921-1922 yıllarında Vaqit gazetelerine yazdığı makalelerin bir kısmından oluşur. A.Ş. Sabah gazetesine 21’i “Musahabe-i Ta’rihiyye” başlığı altında olmak üzere toplam 30 makale yazmış ve 18 tanesini bu kitapta derlemiştir. Kitabı oluşturan diğer makaleler ise Vaqit gazetesine yazdığı makalelerin 17’si ile Milli Gaye dergisine yazdığı bir makaledir.

Eser sohbetler şeklinde kaleme alınmıştır. Anlattığı olayların bazılarına bizzat tanık olmuş, bazı olayları da kendisine yakın veya olayı bilenlerden dinlemiştir. A.Ş., bu eserinde, bazı ferman suretlerini aynen verir veya özetler. Ta’rih Musahabeleri genel olarak 19. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin önemli olaylarını, kişilerini ele alan bir eserdir.

Eserin eldeki nüshası II. Meşrutiyet’in ilanından 31 Ağustos 1909 (Rumi 18 Ağustos 1325) tarihine kadar meydana gelen olaylan ihtiva eder. İlk sayfalarında II. Abdülhamid devri (1293-1327/1876-1909) çok kısa bir şekilde özetlenmiş ve “Emniyetsizlik ve Hafiyeler, Maarif ve Matbuat, Umur-ı Maliye, Hürriyet-i Şahsiyye, Yıldız, 11 Temmuz 1324, 11 Temmuz’dan sonra, 31 Mart Hadisesi” konuları ele alınmıştır. Daha sonra V. Mehmed’in cülusu (1327/1909) anlatılmıştır. Eserin “Zeyller” bölümünün ilk konusu 31 Mart olayıdır ve A.Ş.’in olayın ertesi günü, yani 14 Nisan 1909 (Rumi 1 Nisan 1325) tarihinde tuttuğu notları içerir . A.Ş. 1327/1909 yılında meydana gelen Adana vak’asının geniş yer tuttuğu bu eseri muhtemelen 1329/1911 yılından sonra tamamlamıştır. A.Ş.’in vakanüvis olarak yazdığı eser muhtemelen sadece bu defterden ibaret değildir. Çünkü A.Ş.’in öğrencisi ve yardımcısı müderris Efdaleddin Efendi’nin (ö. 1956) ve Sultan Reşad’ın başkatipliğini yapmış olan Halid Ziya Bey’in (Uşşaqlıgil) (ö. 1945) eserlerinde A.Ş.’in tarihinin birden fazla defterden oluştuğuna dair ipuçları vardır. Eser yayımlanmıştır.

Yüksek okullarda (mekatib-i âliye) okutulmak üzere hazırlanan eser giriş bölümünde İslam devletinin kuruluşu, genişlemesi, gerilemesi ve Arap hakimiyetinin çöküşü konularını ele aldıktan sonra Osmanlı tarihine geçer. “Osmanlıların Evail-i Ahvali” adlı kısa bölümden sonra birinci babda “Teessüs ve Tezelzül” başlığı altında Osmanlı Beyliği’nin kuruluşundan Anqara Savaşı ertesine kadarki olaylar (699-805/1299-1403); ikinci babda “İntibah ve Te’yid” başlığı altında Anqara Savaşı’ndan II. Bayezid dönemi sonuna kadarki gelişmeler (805-918/1403-1512); üçüncü babda “Şükûh ve İkbal” başlığı altında I. Selim döneminden III. Murad dönemi sonuna kadarki olaylar (918-1003/ 1512-95) ele alınır. Dördüncü babda “Tekmile-i Evveli” başlığı altında eski kurum ve düzenlemeler ile eğitim ve sanayi gibi konular ile siyasi olaylar kısaca özetlenmiş ve değerlendirilmiştir. Daha sonra ise toprak yönetimi, divan-ı hümayun, mülkiye, ilmiye, kalemiye, seyfiye sınıfları, kapıkulu, yeniçeri, cebeci, süvari, tersane, bostancı ve taşrada bulunan yerli kulu ocakları, akıncı taifesi gibi konulara değinildikten sonra, feodalite ve toprak yönetimi, idari teşkilat, devlet erkanının durumu, ilim, edebiyat ve güzel sanatlar, sanayi ve ticaret, eyaletler gibi konular ele alınmıştır.

Osmanlıların kültür ve medeniyet tarihini yazarken kendisini etkileyen başlıca kaynağın Mustafa Nuri Paşa’nın (ö. 1307/1890) Netayicü’l-vuquat adlı eseri olduğunu belirten A.Ş. tarihçilerin “hadisat-ı tarihiyyenin esbabını taharri ve istiksa ile memur” olduğunu vurgular.

Lise öğrencilerine (mekatib-i idadiye şakirdanına) okutulmak üzere kaleme alınan eser yazarın iki ciltlik Ta’rih-i Devlet-i Osmaniyye’sinin özetidir. Osmanlıların kökenlerinin ele alındığı kısa bir giriş kısmından sonra gelen birinci babda Osman Bey’in (699?-726/1299?-1326) hükümdarlığını ilan etmesinden Anqara Savaşı ertesine (699-804/ 1299-1403), ikinci babda I. Bayezid’in vefatından I. Selim’in cülusuna (805-918/ 1403-1512), üçüncü babda ise I. Selim’in cülusundan III. Mehmed’in cülusuna (918-1003/1512-95) kadar olan gelişmeler ele alınmıştır. Konu başlığı “Birinci Tekmile” olan dördüncü babda ise eski kurum ve düzenlemeler ile eğitim ve sanayi gibi konular üzerinde durulmakta ve “Kuva-yı Dahiliye-i Memleket” başlığı altında genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Beşinci babda III. Mehmed’in cülusundan Köprülü Mehmed Paşa’nın sadaretine kadar (1003-66/1595-1656) olan dönemdeki, altıncı babda ise Köprülüler’in vezirlikleri sırasındaki (1066-87/1656-76) tarihsel gelişmelere değinilmiştir. Yedinci babda Fazıl Ahmed Paşa’nın vefatından Yaş Anlaşması’na kadar (1087-1206/1676-1791) olan gelişmeler üzerinde durulurken sekizinci babda “Tekmile-i Saniye” başlığı altında kadim nizamın bozulması ile ilimler ve eğitim konuları ele alınmaktadır. “Devr-i Teceddüdat ve Terakkiyat” başlıklı dokuzuncu babda ise Yaş Anlaşması’ndan Paris Anlaşması’na kadarki (1206-72/ 1791-1856) dönemde yapılan ıslahatlar üzerinde durulmaktadır. Kitaba eklenen kısa sonuç bölümünde de Paris Anlaşması’ndan Berlin Anlaşması’na kadar olan dönemdeki (1272-93/1856-76) diğer kurumlar ve ıslahatlar üzerinde durulmuştur.

A.Ş.’in kitap olarak yayımlanan ilk eseridir. Yazarın Mekteb-i Sultani’de verdiği İslam tarihi dersinin notlarından oluşan ve İslam devletleri hakkında tarihsel bilgi veren eser, Hz. Muhammed ile Emeviler devrini kapsayan bir siyasi tarihtir. Kültür ve medeniyet tarihine bu eserde yer vermemiş olan A.Ş.’in bu kitabı yazarken dayandığı temel kaynak Ahmed Cevdet Paşa’nın (ö. 1312/1895) Qısas-ı Enbiya’sıdır.

Liselerde (mekatib-i idadiye) okutulmak üzere basılmış bir genel tarihtir. Eserin birinci cildi yaratılış ve tufan konusuyla başlamakta ve “Ahval-i Asya, Tetimme ve Tavaif-i Mülûk” konuları ile bitmektedir. İkinci cilt Avrupa kıtasında Roma topraklarında hüküm süren kavimler konusuyla başlayıp ortaçağ medeniyeti konusuyla bitmektedir. Kuruluşundan Istanbul’un fethine kadarki (699-857/1299-1453) Osmanlı tarihi kitabın yirmiüçüncü babından yirmialtıncı babına kadarki kısmında yer alır.

Eserin son kısmında ortaçağda İslam uygarlığıyla Avrupa kültürü arasındaki farktan “Kurun-ı Vustada İki Alem” başlığı altında ve mezhep, feodalite, ruhaniyet, vergi sistemi gibi hususlar bağlamında bahsedilmiş, Museviler, eşitlik ve İslami kardeşliğin siyasi etkileri, ilimler ve bilimler, diller gibi konulara da değinilmiştir. Eserin bu bölümünde İslam alemi ile ilgili ilk kısım tefsir, hadis, fıkıh, içtihad, kelam gibi ilimler ve dilbilim ile bu ilimlerin önde gelen isimlerine ayrılmış, Arap ve Fars şiir ve edebiyatı, tarih ve coğrafya, matematik ve doğa bilimleri, ziraat, üretim ve ticaret gibi konular da yine bu ilk kısımda incelenmiştir. Hıristiyan alemine ayrılan ikinci kısımda ise eğitim sistemi, şiir, mimari gibi konuları üzerinde durulmaktadır. Jurnal edildiği için üçüncü cildi yayımlanamamış ve toplatılmış olan eserde Türklerin çeşitli özelliklerinden bahseden özel bir bölüm vardır.

İki bölümden oluşan eserin ilk bölümü (1.-408. sayfalar) 1789 Fransız ihtilalinin ayrıntılarıyla ele alınmasına ve bu bağlamdaki gelişmelerin zaman zaman Osmanlı İmparatorluğu’ndakilerle karşılaştırılmasına, ikinci kısmı (408.-479. sayfalar) ise III. Selim’in cülusundan Berlin Anlaşması’na kadar (1203-95/1789-1878) Osmanlı tarihine ayrılmıştır. Eser öğrencilerin tuttuğu notlardan oluştuğu için A.Ş.’in tarih anlayışı ile tarih öğretiminin amacı ve yöntemi konusundaki düşünceleri açısından önemli izler taşımaktadır.

A.Ş.’in gerçeklere ve tarihsel olaylara dayanarak tarafsızca yazılmış olduğunu iddia ettiği eser Donanma Mecmuası’nın 88. ve 107. sayıları arasında seri makaleler olarak yayımlandıktan sonra kitap haline getirilmiştir. Harb-i Hazırın Menşe’i dört bölümden oluşur. Birinci bölümde 1287/1870 seferinin oluşumu, o dönemin büyük devletlerinin durumu, Prusya şansölyesi Otto von Bismarck’ın diplomaside gösterdiği hünerler ve Fransa kabinesinin hataları; ikinci bölümde Frankfurt Anlaşması’ndan Berlin Anlaşması’na (1288-95/1871-78) kadar geçen süredeki politik gelişmeler; üçüncü bölümde Berlin Anlaşması’ndan II. Meşrutiyet’in ilanına (1295-1326/1878-1908) kadar olan dönemdeki siyasi durum üzerinde durulmuş, dördüncü bölümde ise genel değerlendirme yapılmıştır.

A.Ş. Yıldız Kitaplığı’nda bulunan yayımlanmamış Lutfi Ta’rihi’nin 4 cildinden birincisini Ta’rih-i Lutfi’nin 8. cildi olarak yayımlamıştır. Aslında bir edisyon gibi gözükse de A.Ş. yayında açıkça yeri geldiği zaman esere ilaveler yapacağını ifade etmiş ve gerçekten de 8. cilde ilave ettiği kısımlar Lutfi Efendi’nin (ö. 1325/1907) yazdığı metinden daha uzun olmuştur. Bir tarihçinin diğer bir tarihçiye müdahalesi olarak düşünüldüğünde ilginç bir metindir. A.Ş. Ta’rih-i Lutfi’nin Yıldız Kitaplığı’nda bulunan yayımlanmamış ciltlerinin ciddi araştırmaya ve “tedkikat-ı fenniyeye” dayanmadığı fikrindedir.

Eserde kaydedilen 1261-65/1845-49 yılları arasındaki 5 yıllık olaylar Lutfi Efendi’nin kaleminden çıkmıştır. Kitabın A.Ş.’in “naşirin ilavesi” adıyla kaydettiği kısım 248 sayfa tutarken Lutfi Efendi’ye ait kısım 138 sayfadır. A.Ş. ayrıca kitaptaki konularla ilgili 38 belgenin suretini de ek olarak vermiştir. A.Ş. kendi ilave ettiği kısımların büyük bölümünü oluşturan ve Fransız ihtilalinden (1203/1789) başlayarak 1266/1850 tarihine kadarki zaman dilimini kapsayan Avrupa tarihi “Fezleke-i Ahval” başlığı ile eserin 192.-395. sayfaları arasında yer almaktadır. 
Avrupa tarihinin anlatıldığı bölümlerde yabancı dildeki kelimelerin Fransızcaları ve metin içinde geçen özel isimlerin asılları Latin harfleri ile yazılmış olarak dipnotlarda belirtilmiştir. Alıntı veya özetlerine yer verdiği belgelerin suretlerinin tümünü ek olarak eserin sonunda vermiştir. A.Ş. dipnotlar kullanmış, yaptığı alıntıları tırnak işareti içinde vermiştir. Alıntı sona erdikten sonra eserin adını dipnotta zikretmiştir.

A.Ş. dipnot kullanmış, yaptığı alıntıları tırnak işareti ile verdikten sonra alıntının yapıldığı eserin adını dipnotta zikretmiştir. Avrupa tarihinin anlatıldığı bölümlerde yabancı dildeki kelimelerin Fransızcaları ve metin içinde geçen özel isimlerin asılları Latin harfleri ile yazılmış olarak yine dipnotlarda belirtilmiştir. Yazar alıntı yaptığı veya özetlerine yer verdiği belgelerin suretlerinin tümünü ek olarak eserin sonunda vermiştir.”

A.Ş.’in bazıları “Tanzimat-ı hayriyye,” “Qanun-ı Esasi,” “İade-i Meşrutiyyet: Said ve Kamil Paşalar,” “Eski ve Yeni,” “Qanun-ı veraset-i saltanat,” “Abdülhamid Han-ı Sani”, “Firdevs-aşiyan Sultan Mehmed Han-ı Hamis” olmak üzere gazete ve dergilerde yayımlanmış bir çok makalesi mevcuttur. Bunları yanısıra biyografi türünde birçok makalesi vardır. Biyografisini yazdığı kişilerin birçoğuyla aynı dönemde yaşamış ve bazılarıyla görüşmüştür. “Ahmed Midhat Efendi,” “Hüseyin Hilmi Paşa,” “İbrahim Haqqı Paşa” ve “Sultan Mehmed Han-ı Hamis” bu türden makaleleridir. Ayrıca mülkiye mektebi öğrencileri için yazdığı iki ciltlik Cografya-yı Umumi, mekatib-i rüşdiyye için hazırladığı üç ciltlik Cografya Dersleri, Avrupa ülkelerinin nüfus, ithalat gibi çeşitli konulardaki istatistiklerini Osmanlı devleti istatistikleriyle karşılaştırdığı İstatistiq ve Cografya-yı Umrani ve mülkiye mektebi ve mekatib-i idadiye öğrencileri için hazırlamış olduğu İlm-i Ahlaq adlı ders kitapları vardır.

A.Ş.’ye göre tarih iki kısma ayrılır: “Nefs-i vukuat” ve “i’mal-i vukuat.” Osmanlı tarihçileri tarihin “nefs-i vukuat” kısmıyla, yani olaylarla ilgilenerek vakanüvisliğe önem vermişler, fakat olayları meydana getiren sebeplere (i’mal-i vukuat) pek ilgi göstermemişlerdir. Halbuki tarih bir fendir ve “her şeyi istiknah ile mukellef”tir. A.Ş. tarihin “terbiye-i ahlakiyye” kazandırması gerektiğine inanır. Bu nedenle tarihte yaşamış önemli şahsiyetler öğrencilere tanıtılmalı ve o şahsiyetlerin örnek alınması sağlanmalıdır. A.Ş.’ye göre, tarihçiler devlet adamlarının “evail-i ahval ve suret-i neşeti ve ailesi” hakkında bilgi toplamayı ihmal etmişlerdir.” A.Ş. Anqara Savaşı’nı (804/1402) değerlendirirken Ibn-i Haldun’un tarih felsefesinin izlerini yansıtmakta ve bazen de olayların sebebini ilahi bir güce bağlamaktadır.